Arroyo de la Miel: Wandeling langs de Cruces de Mayo
30 April 2019
Geïnteresseerd als ik ben in de Spaanse cultuur en tradities vraag ik me al jarenlang af wat die Cruces de Mayo nu eigenlijk inhouden. In de “Sur in English” zag ik een aankondiging van een wandeling met voorlichting over deze meikruizen in de gemeente Arroyo de la Miel/Benalmádena. Op de aangekondigde tijd stond ik te wachten op het kerkplein tegenover het station.
Na zo´n Spaans (en ook wel Nederlands) kwartiertje kwamen er twee dames die ons meenamen naar een binnenplein vlakbij. Daar stond midden op het lege plein een met beige zijde bedekte tafel waarop een ongeveer anderhalf meter hoog kruis prijkte. Het hout was niet te zien, het was versierd met groene cypressentakken, waarin paarsroze anjers waren gestoken. In het Spaans en Engels werd ons toen iets verteld over de traditie van de Cruces de Mayo, die vooral in de provincie Cordoba maar ook hier in Benalmádena in ere gehouden wordt. Deze traditie gaat terug tot zo´n 400 jaar na Christus en was vooral gebaseerd op de viering van de komst van de lente, met een Christelijk gekruist tintje.
In totaal doen er dertien Meikruizen mee aan de competitie van de drie Benalmádena´s, (Arroyo (5), Pueblo en Costa). De jury let vooral op de totaalindruk, de entourage, de versiering daarvan en de decoratie op de tafel waar de kruizen op geplaatst zijn. De planten en kruiden moeten uit de omgeving komen en de decoraties op de tafels moeten vooral gerelateerd zijn aan de tradities uit de plaats zelf, dus handgemaakt, handbeschilderd, gekantklost.
Hier was bij het eerste kruis niets van te zien omdat, zoals de dames vertelden, de binnenplaats ook gebruikt wordt als kinderspeelplaats, alles was al weer opgeruimd.
Bij het tweede kleurrijke kruis waren wel alle vereiste rekwisieten overvloedig aanwezig: handbeschilderd keramiek, kantkloskant, koperwerk, waaiers en een appel met een schaar erin als symbool van het kwaad. Het woord appel is in het Spaans niet alleen manzana, maar ook pero, dat kwaad betekent. Er tegenover zaten twee babypopjes als symbool van de onschuld. Er stonden typisch Spaanse planten en kannen met rozemarijn, thijm en rietstengels. Ook de muren en buitendeuren waren versierd.
Onze derde stopplaats was een woonhuis. Daar was geen Meikruis, maar een meer dan één meter hoog Mariabeeld met Kind, het middelpunt van alle traditionele decoraties. De huiseigenares vertelde dat dit beeld elf maanden per jaar in de kapel op de Calamorra, de berg achter Arroyo staat. Dit beeld wordt al generaties lang door haar familie verzorgd en elke maand mei naar hun huis gebracht. Volgens de folklore had de heilige Helena dit beeld uit Jeruzalem uitgekozen uit 3 Mariabeelden, als de enige echte.
Op naar het vierde kruis... op de hoek van het oudste plein van Arroyo (1791) de Plaza de la Tribuna. Daar moesten we om de beurt naar binnen. De gastvrouw van dit huis vertelde ons dat ze de kruiden uit de bergen had gehaald en de planten van de buren uit de omliggende straten had gekregen. Ja, zelfs uit de Bajondillo bij de kust. Het kruis zelf was overvloedig gedecoreerd met kleurige gerbera´s tegen een achtergrond van omslagdoeken (mantones). En als verrassing kregen we buiten uit een grote kan een heerlijk glas zelfgemaakte sangría.
We eindigden op de Plaza de la Mezquita in de Asociación de Jubilados waar zes bejaarden vier dagen bezig waren geweest om er een prachtig geheel van te maken. Een bloemenkruis met ervoor een rood tapijt met bloempatroon, weer met heel veel eigen broderie, schilderwerk etc.. Voor het kruis lag een met bloemen en linten versierde hoed van de Verdiales, de typische muziekgroep van de Montes de Málaga. In de hoek van de zaal was een traditionele Verdiales jurk over een stoel gedrapeerd en zaten twee popjes ook in Montes kostuum. Daartussen lag nog een traditioneel blauw Malagueña jurkje.
Al met al was het een goed besteed wandeluur. Een aanrader als je geïnteresseerd bent in de Spaanse folklore. Het vindt altijd plaats aan het begin van de maand mei.