Casa de los Navajas, het Messenhuis in Torremolinos

Als je “Torremolinos” zegt zijn de eerste reacties meestal “strand, feesten, nachtclubs en disco’s en allemaal flatgebouwen”. Je kunt er dan ook heel gezellig genieten van het winkelen bij een zeer gevarieerd aanbod, ook van drankjes en hapjes in de talrijke horecagelegenheden in de naar een aartsengel genoemde straat Calle San Miguel! Maar dat er tussen die drukke straten en stranden ook nog een soort kasteeltje staat weet bijna niemand.

Halverwege de Calle San Miguel bij dat leuke witte kerkje met dezelfde naam zie je op een gegeven moment op de Calle de Los Navajas “het Messenhuis” zoals de Nederlandse vertaling luidt. Het herenhuis prijkt in al zijn glorie met zijn drie torens en bontgekleurde voorgevel op een groene begroeide heuvel tussen de rechtlijnige betonnen flatgebouwen als een diamant tussen de kiezelstenen.

Een hoge trap, omzoomd met potten poinsettia’s (nog van de kerstdagen) voerde ons omhoog naar de boogvormige ingang. Boven gekomen draaiden we het huis de rug toe om eerst het uitzicht te bewonderen. We leunden over de balustrade van het terras en zagen de zee, maar het was een grijze rimpelige vlakte onder lichtgrijze wolken met daarboven een dreigend donker wolkendek dat een volgende regenbui voorspelde.

Eigenlijk een veel boeiender gezicht dan die we meestal (gelukkig) op ansichtkaarten te zien krijgen. Het was toch een weids uitzicht. Eerst vóór ons de terrastuin, een kunstwerk van tuinarchitectuur met hoge en lage palmen met sierlijk uitwaaierende bladeren, groene sierstruiken en daarachter de zee, glinsterend onder het wolkendek. Een stukje echte natuur tussen al die soms felgekleurde vierkante flatgebouwen die het Messenhuis omringen.

We keerden ons om teneinde het herenhuis nu van dichtbij te bekijken. De voorgevel van het gebouw was heel bijzonder en kleurrijk, een mengeling van neo-mudejar en andalusische romantiek. Tussen de vierkante toren in het midden en de twee ronde hoektorens bevonden zich aan beide zijden twee hoge hoefijzervormige boogvensters, versierd met kleurige mozaïektegels.

Er omheen nog drie handgeschilderde taferelen, die het landelijke leven in diverse seizoenen in Andalusië in een wel zeer romantische stijl uitbeelden. Links een herfsttafereel met bomen in goudgele herfstkleuren achter een vijver met een reiger. De middelste schildering tussen twee boogramen toont de oogsttijd: twee elegante dames in lange gewaden, die een bundel suikerriet torsen met op de achtergrond een Romeins marmeren beeld. Zowel de chique dames als de Romeinse mannenbeelden zijn terug te vinden rond de vier andere vensters.

We gingen naar binnen waar een beminnelijke Spaanse conservator ons iets vertelde over de geschiedenis van het huis. Ik had me al afgevraagd wat nu eigenlijk de betekenis van Navajas (messen), met dit klassieke mini paleisje te maken had. Het bleek de naam van de eigenaar te zijn, Antonio Navajas een rijke suikerfabrikant die het liet bouwen tussen 1923 en 1926. Hij bezat de suikerriet plantage op een grondstuk waar nu het uitgebreide terrein van het vliegveld van Málaga is. Molens met de hulp van een ingenieus irrigatiesysteem wekten de stroom op die nodig was om de motoren van de suikerfabriek in het dal van de Guadalhorce te laten functioneren.

Antonio had altijd gedroomd van een familiehuis met uitzicht op zee en die droom werd werkelijkheid. Op een zijmuur staat nog de naam “Casa Pepita”, de naam van zijn dochter. Er hebben drie generaties Navajas drie à vier maanden per jaar gewoond en toen was de suikertijd voorbij. Het huis raakte in verval, de ruiten waren kapot, de meubels verdwenen en het onkruid groeide overal tussen door. Vanaf de straat kon je het huis nauwelijks nog zien.

Uiteindelijk heeft de familie het overgedragen aan de gemeente Torremolinos, op voorwaarde dat het ten goede zou komen aan de inwoners. Na jaren van vernieuwing en restauratie is het huis in 2014 opengesteld voor het publiek. Er worden veel tentoonstellingen gehouden evenals concerten, recepties en bruiloften. Het gebouw is helemaal in stijl gerestaureerd, precies zoals het er vroeger uitzag, maar bijna alles is dus nieuw.

Er hebben wel 20 verschillende kunstenaars aan gewerkt om alles net zo te restaureren zoals het vroeger was. Ik vond het resultaat bewonderenswaardig, alles in de Mudejar-stijl met Andalusische invloeden. De tafels zijn gemaakt van zes verschillende soorten hout en de spiegel heeft een rand van Arabische mozaïek. Ook de tegels langs de wand van de grote zaal hebben aan de onderkant een patroon van typisch Andalusisch blauw, daarboven een lichtgele rand met Hebreeuwse teksten en daar weer boven witte Arabische teksten uit de Koran. Mijn vriendin herkende zelfs op een tegel het woord “Allah”. Ook hangt er een zilveren levensboom schilderij.

De vroegere woonkamer aan de rechterkant is nu de trouwzaal. Daar hangt een donkerrood wandtapijt “De Dame met de Dieren”. Het intrigeerde mij: aan de ene kant van de dame en haar dienstmaagd stond een eenhoorn, rechtovereind en aan de andere kant een op twee poten staande leeuw met de tong uit de bek, wachtend op het voedsel in de schotel die de dame droeg.

Eromheen een bonte mengeling van exotische dieren, bloemen en bomen. Je kunt er heel lang naar kijken, er is zoveel op te zien. Het is, zoals alles in dit interieur, niet echt antiek en volgens de conservator voor 500 euro gekocht! Ik zou het er graag voor over hebben, zo boeiend en fantasierijk. Een marmeren trap leidt naar de tweede verdieping. Vanuit de vierkante torenkamer kun je via twee terrassen met balustrades naar de ronde torens op de hoeken kijken, die niet zoals op de eerste verdieping dichtgemetseld zijn, maar ramen hebben.

Het conische dak van groene tegels rust op pilaren en lijkt wel een soort erker. Tussen de Moorse bogen boven de pilaren bevinden zich ook nog beschilderde tegels. Te ver weg en te hoog om goed te kunnen zien. De gids vertelde ons, dat op één ervan Don Quichot afgebeeld staat. Dus een leuke mix van stijlen.

Achter de middelste torenkamer is nog een vierkante toren. Er slingert zich een glimmende houten wenteltrap omhoog. Beneden liep de conservator met ons mee naar de achterkant van het gebouw dat vlak tegen de steile helling aan staat. Het lijkt een muur, maar het is versteende grond, vol fossielen en schelpen en versteende boomwortels.

Daarboven groeit nog zo’n drie meter gras en dan begint Torremolinos Arriba (boven). Vroeger woonden de landbouwers boven en de vissers beneden, vertelde hij. De zee kwam toen tot aan de stenen rand van de heuvel waarop het herenhuis staat. Hij liet ons ook nog een opening in de rots zien, die toegang gaf tot de voorraadkamer voor wijn, kaas, etc. Een voorloper van de koelkast dus. We liepen de trap weer af en keken op het plein nog één keer om… Echt een indrukwekkend, uniek gebouw, vonden we, tussen al dat beton.

Als je het ook wilt bezichtigen kan je ook, als de weg weer open is, aan de bovenkant naar binnen, bespaart je al die traptreden!

Casa de los Navajas

Calle Antonio Navajas Ruiz Bajondillo
Torremolinos, Málaga

Tel.: (+34) 952 371 909

Openingstijden: Alle dagen geopend van 11.00 tot 14.00 uur en van 18.00 tot 20.00 uur

Else van Velthuijsen