De hak
24 Februari 2018
Laatst was ik bij een tentoonstelling “Art Shoes” in Odapark en keek naar onpraktische, pijnlijke, hoge schoenen. Kunstwerk stimuleert, wordt gezegd en het inspireerde mij om uit te vinden waar hoge schoenen vandaan kwamen, dus ging ik op zoek.
De vroegste afbeeldingen van hakken zijn te zien op oude Egyptische muurschilderingen rond 4000 v.Chr.
Hakken werden gedragen door zowel mannen als vrouwen. Meestal voor ceremoniële doeleinden, vooral om zich te onderscheiden van de lagere klasse die blootsvoets ging. Hoge hakken werden ook om praktische reden gebruikt. Egyptische slagers droegen hoge hakken om over bebloede karkassen te lopen. “Hahaha …” ik zie het al voor me, forse mannen op dunne hoge hakken.
In ieder geval, de oudste bekende leren schoen, gedateerd ongeveer 3.500 v.Chr. werd gevonden in het zuiden van Armenië. Aan de grens van Iran, in Mesopotamië had je bergbewoners die over Babylonië regeerden. Tijdens de Kassite-periode (circa 1600-1200 v.Chr.), introduceerden zij zachte schoenen.
De “Kothorni” schoenen, gemaakt met hoge houten kurkzolen werden rond 200 v.Chr populair bij Griekse en Romeinse acteurs. Later bekend als ad buskins in de renaissancetijd. Dit type schoeisel werd het meest gedragen in Spanje en Italië als het teken van een welgestelde vrouw.
In 1400 werden “Chopines” schoenen in Turkije gemaakt. Ze waren uitsluitend populair bij vrouwen - tot halverwege de 16e eeuw - in heel Europa. Deze droegen ze van 7, 8 of zelfs 30 centimeter hoog en men had wandelstokken of bedienden nodig om hen te helpen met lopen. In Venetië werden chopines door zowel patricische vrouwen als courtisanes gedragen. De hoogte van de chopine verwees naar de culturele en sociale status; hoe hoger de chopine, hoe hoger de status.
In 1500 in Perzië werden hakken gebruikt door boogschutters. Zij hadden hakken nodig om zich stevig in hun zadel te houden terwijl ze pijlen afvuurden. En daarna voor ruiters, mannen en vrouwen, om het slippen uit hun stijgbeugels te voorkomen. Catherine de Medici (1519-1589) werd bekend door de formele uitvinding van hoge hakken als mode in plaats van functie.
Haar korte gestalte veroorzaakte onzekerheid en dus droeg ze 2 hoge hakken. Deze gaven haar een verleidelijke zwaai en een torenhoge lichaamsbouw. De hoge hak was een wild succes en raakte snel geassocieerd met macht en privileges.
In Frankrijk, verordonneerde koning Lodewijk XIV (1643-1715) dat alleen de adel hakken mocht dragen die rood waren en dat niemand anders hogere hielen mocht hebben dan zijn eigen hielen. In 1791 verdwenen deze hielen met de Franse Revolutie en werden ze verbannen in een poging gelijkheid te tonen, maar de hoge hak werd weer populair in 1860, vooral vanwege de uitvinding van de naaimachine.
In de 20e eeuw werd Roger Vivier benoemd tot één van de meest innovatieve schoenontwerpers. Hij keek naar de geschiedenis voor inspiratie en gebruikte avant-garde technieken om iets heel origineels te maken, de eerste stiletto. Een schoen met een dunne staaf van staal voor kracht in de hak. Het woord “stiletto” betekent in Italië een mes of een scherp mes.
In de schoenenwereld van vandaag, de 21e eeuw, zijn hakken een fashion statement, het is een symbool van ondergeschiktheid of empowerment. Ze laten je er sexy uitzien en geven de illusie van lange benen, mooie rondingen, enzovoorts. Schoenen geven één van de eerste impressies die we gebruiken om een andere persoon te beoordelen. Het is dan ook geen verrassing dat in zijn 500-jarige geschiedenis de hoge hak het machtigste wapen is van kleding.