De paradox van toerisme
29 Maart 2019
Toerisme is goed voor 10% van de wereldeconomie. Veel mensen zijn dus afhankelijk van deze groeiende industrie. En toch klinken overal stemmen dat al dat reizen onze aardbol kapot maakt. Naast het feit dat de groeiende vliegindustrie heel vervuilend is, klagen ook veel lokale bewoners over de massa’s toeristen die hun woonplaats onleefbaar maken. In steden als Amsterdam, Venetië en Barcelona praat men zelfs al over de wenselijkheid van een toeristenstop en dat het recht om te reizen voor iedereen bijna onhaalbaar is.
Dit probleem is als het ware een paradox. De paradox van toerisme.
Aangezien reizen mijn werk is ben ik niet de juiste persoon om hierover te klagen. Dat wil niet zeggen dat ik blind ben voor het probleem. Mijn ecologische voetafdruk baart mij zorgen, ook al heb ik geen rijbewijs, geen kinderen en eet ik meestal vegetarisch: ik vlieg regelmatig en dat is nefast.
Als we ons echter allemaal over het probleem buigen zal er op zijn minst een soort van gewaarwording ontstaan die hopelijk dan weer naar nieuwe, actieve oplossingen leidt. Mensen die zich al een tijdje over dit probleem buigen, hebben het vaak over het verschil tussen reizigers en toeristen.
Reizigers zouden een meer bewuste keuze maken in de bestemmingen die ze bezoeken. Ze reizen om te leren, om meer open te staan voor andere culturen. Ze hebben interesse in de mens en de natuur in andere delen van onze wereld.
Toeristen daarentegen vliegen naar hun bestemming om daar niets anders te zien dan de onmiddelijke omgeving van hun vakantieadres. De toerist ligt hele dagen te bakken in de zon, zonder enige interesse in de cultuur van zijn bestemming.
Wat mij ergert aan dit standpunt, is dat de reizigers zogenaamd meer recht zouden hebben op reizen dan de toerist. Ik vind dat onzin. Iedereen heeft recht op vakantie en ontspanning, en dat kan zowel cultuur als zonnebaden zijn. Denk bijvoorbeeld eens aan iemand met een druk bezet leven en een baan waarin hij of zij constant belangrijke beslissingen moet nemen. Die doet tijdens de vakantie vaak niets liever dan de hele dag in de zon te luieren.
Volgens mij ligt het probleem ook niet daar. Het probleem ligt bij het feit dat we allemaal gemakzuchtig zijn. Zo gemakzuchtig, dat we niet nadenken bij wat we doen, dat we niet nadenken bij de reizen die we maken. Het probleem ligt ook bij het feit dat vervuilende vervoersmiddelen momenteel nog steeds veel goedkoper zijn dan minder vervuilende middelen van transport.
Het probleem ligt echter ook bij het feit dat we tijdens onze vakantie vaker voor een wegwerp product kiezen, omdat het toch maar voor even is. Wegwerpflesjes, plastic prullen zoals strandballen die meteen kapot gaan en waardeloze souvenirs.
Ik pleit dus voor het bewuster omgaan met reizen, want reizen is in de eerste plaats een fantastische manier om onze wereld en al zijn inwoners te leren kennen. De ruimdenkendheid die door reizen gecreëerd wordt, is iets wat we broodnodig hebben in het huidige ecologische en politieke klimaat.
Een verandering op hoger niveau is nodig. Een betere balans in de prijzen van ons vervoer, lagere prijzen voor treinreizen door Europa en nieuwe innovaties, zoals elektrisch vliegen.
Moet je trouwens echt elke zes maanden naar de andere kant van de wereld? Europa is zo mooi, met zo veel culturele parels, en half Europa kan binnen een dag rijden bereikt worden.
Ik pleit ook voor duurzaam reizen op alle gebiedden. Koop sterk, duurzaam materiaal dat jaren mee kan, zoals koffers van een goed merk en hervulbare shampooflesjes. Kies voor herbruikbare waterflessen in plaats van plastic wegwerpflesjes. Kies voor reizen waarbij jouw geld naar de lokale economie gaat, in plaats van naar de zoveelste multinational. Kies voor minder bekende locaties, zodat de druk van de meest gekende hotspots gehaald wordt.
Bewuster en duurzamer reizen, het moet mogelijk zijn, met z’n allen.