Geef ons heden ons dagelijks brood.
Of toch liever niet?

Het is juist dat een aantal voedingsstoffen die in brood zitten zoals vezels, jodium, foliumzuur, ijzer en magnesium een essentieel onderdeel uitmaken van onze dagelijkse voeding. Echter, dit betreffen zonder enige uitzondering nutriënten die allen ook in ruime en voldoende mate voorkomen in andere voeding zoals groente, fruit, vis, eieren, vlees en noten. Hoewel brood wel bijdraagt aan het binnenkrijgen van een aantal noodzakelijke voedingstoffen is er geen dwingende reden om dagelijks brood te nuttigen als noodzakelijke bijdrage tot een gezonde en veelzijdige voeding.

Brood bevat gluten

Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst en is dan ook automatisch aanwezig in alle producten afkomstig uit granen zoals brood, cakes, ontbijtgranen, pasta en bier. Naar schatting heeft tussen een half en één procent van de bevolking in meer of mindere mate last van overgevoeligheid voor gluten, ook wel coeliakie genaamd.

In 2011 verscheen een publicatie in het American Journal of Gastroenterology, waarin verslag werd gedaan van een kleine groep proefpersonen die na het mijden van gluten verlost leken te zijn van hun chronische darmklachten. Hoewel een spoedig daaropvolgend gepubliceerd onderzoek, nota bene uitgevoerd door dezelfde onderzoekers, liet zien dat niet gluten maar een groep van koolhydraten, fodmaps, genaamd, de werkelijke oorzaak voor de darmklachten vormden, was de toon gezet. De consumptie van brood werd verketterd vanwege de aanwezigheid van gluten zonder dat er duidelijke redenen bestonden om geen brood te consumeren, afgezien natuurlijk van diegenen met coeliakie.

Brood en je bloedsuiker

Het voornaamste bestanddeel van brood betreft een soort zetmeel, genaamd amylopectine A, dat zeer gemakkelijk en daardoor ook snel wordt verteerd tot individuele glucosemoleculen. De opname van het plotselinge grote aanbod van glucose vanuit de darm in het bloed zorgt ervoor dat na het eten van brood het bloedsuikergehalte snel stijgt.
Ik heb in voorgaande columns al diverse malen betoogd dat dergelijke stijgingen van ons bloedsuiker sterk bijdragen aan het ontstaan van nagenoeg alle welvaartsziekten, variërend van overgewicht en diabetes tot hartaanvallen en kanker. In principe kunnen de in graan aanwezige vezels deze vertering vertragen en dit is een van de argumenten om te kiezen voor volkoren in plaats van witbrood. Echter omdat het graan in ons moderne brood meestal fijn is vermalen, kunnen de losgemaakte vezeldeeltjes niet langer zorgen voor afscherming van het zetmeel tegen de verteringsenzymen. Testen laten dan ook zien dat er tussen volkoren en witbrood nauwelijks verschillen bestaan in de effecten op het bloedsuiker. Het gevolg is dat ook na consumptie van volkorenbrood pieken in je bloedsuikerspiegel optreden die zelfs hoger zijn dan na het consumeren van suiker. De conclusie is daarom duidelijk: bij veelvuldige consumptie van brood geeft dit onbetwistbaar een zodanig effect op je bloedsuikergehalte dat dit ervoor kan zorgen dat je ongewenst dikker wordt en je uiteindelijk ziek wordt.

Eet brood verstandig

Als je gewicht wilt verliezen en gezonder wilt leven is het beter brood slechts met mate te eten en het niet als een van de belangrijkste onderdelen van onze dagelijkse voeding te beschouwen, zoals het Voedingscentrum in Nederland propageert in de schijf van vijf en in België met de voedseldriehoek. Als je dus toch brood wilt eten, doe dit dan verstandig.

Eet brood beperkt, dus zeker niet tweemaal per dag diverse sneetjes die karig belegd zijn met margarine en een zuinig plakje kaas of ham. Eet brood (of crackers) niet meer dan eenmaal per dag en dan slechts één of hooguit twee sneetjes van de volkorenvariant. Beleg bovendien ruim met bijvoorbeeld een dikke laag roomboter, sla, tomaat, augurk, avocado, komkommer en kaas, kip of vis.

De reden hiervoor is dat je zo meer verzadiging krijgt, minder brood hoeft te eten en met al dat beleg ook nog eens de ongewenste snelle vertering van het brood vertraagt. Een dergelijk rijk belegde boterham is bovendien ook nog eens veel lekkerder.

Met andere woorden: Zorg voor een dik belegde boterham. Je verdient het!

Kosta redactie