Het verhaal van Jesus Recuero, dierenarts van het Bioparc in Fuengirola
3 April 2021
Afgelopen zomer hebben Welmoed en ik het Bioparc bezocht. Het artikel hierover heeft enige maanden geleden in de KOSTA gestaan. We waren niet alleen enthousiast over de dieren en de exotische entourage, maar ook over de liefdevolle manier waarop Marta, onze gids, over de dieren sprak. De verzorgers hadden bijna alle dieren een naam gegeven alsof het aparte persoonlijkheden waren. Ik vond het eerst een beetje vreemd om haar te horen praten over Bo, een jonge mannetjes aap, die verliefd was op Kika, de speciaal voor dat doel geïmporteerde vrouwtjes aap.
Maar het ging allemaal met zoveel zorg en aandacht dat het me een goed idee leek om eens meer in deze leefwereld te duiken. Een interview met een dierenarts van het park leek me wel een goed uitgangspunt. Op mijn verzoek heeft Marta toen een afspraak geregeld met een van de twee dierenartsen, Jesus Recuero. Hij had het op dat moment erg druk en het duurde een paar maanden maar tenslotte kreeg ik de afspraak.....net toen het stortregende! We konden dus het park niet in maar het gesprek in het kale, koude kantoor was zo interessant dat ik de kou vergat en wel vele bladzijden kon vullen! En .... Jesus beloofde me foto`s van de besproken zaken te sturen, wat hij ook prompt heeft gedaan. Hier volgt dan ook zijn verhaal.
Jesus vertelde dat hij aan de universiteit in Madrid had gestudeerd omdat zijn grote liefde niet alleen uitging naar diergeneeskunde, maar ook naar de biologie. Naar de groepsvorming, habitat, gewoontes en het groeiproces van dieren, zowel van de wilde dieren als van de kleine gedomesticeerde huisdieren. Dus niet alleen de medische kant van zijn vakgebied is voor hem belangrijk.
In dit moderne ecologische Bioparc was en is hij dus zeker goed op zijn plaats. Hij voelt zich er dan ook helemaal happy en dat is goed te merken.Voor hij in 2006 hier kwam had hij al wel gewerkt bij de rehabilitatie van wilde dieren in de dierentuin van Valladolid en in een privékliniek voor kleine huisdieren. Al die ervaring kwam hem hier goed van pas.
Bioparc heeft ook een speciaal programma voor het fokken van uitstervende diersoorten. Een voorbeeld hiervan is een zeldzame pad die alleen voorkomt in de bergen van Granada, Almeria en Málaga. Bij deze kleine bruine diertjes is het mannetje de verzorger....het vrouwtje legt de eitjes en dan gaat ze er vandoor. Het mannetje draagt de hele bundel eitjes aan een streng, met elkaar verbonden tussen zijn achterpoten, met zich mee en loopt en zwemt er mee rond. Na 3 weken komen kleine padjes uit de eitjes en gaan ook zij er vandoor!
Het meest “exciting” zei Jesus in zijn perfecte Engels, was het veldwerk.....de zoektocht in de bergen naar deze, met hun schutkleur moeilijk te vinden, zeldzame diersoort. Ze hadden een geluidsinstallatie geplaatst die het geluid van de padden nabootste. Jesus gaf een keelgeluid ten gehore als demonstratie. Voor een pad waarschijnlijk onweerstaanbaar! Zij hadden met deze padden een wereldprimeur! Ze ontdekten in 2008 de oorzaak van het uitsterven van het ras: een schimmelziekte. Een andere kleine diersoort in het park is de bijna uitgestorven Vietnamese fazant, waarvoor ze een speciaal rehabilitatieprogramma hebben ontwikkeld.
Het Bioparc is zoals de meeste moderne dierenparken aangesloten bij de European Association of Zoos and Aquaria (EAZA). De leden delen alle informatie, gegevens en ” know how” om gezamenlijk programma’s op te stellen teneinde het uitsterven van diersoorten te voorkomen. Er zijn werkgroepen en een coördinator. Een heel bedrijf dus. Ook het kopen, verkopen en uitwisselen van dieren uit de verschillende dierentuinen wordt gecoördineerd. Als een dierentuin op zoek is naar een partner voor de voortplanting kunnen ze dit via de Associatie vinden. “Linkedin” voor dieren!
Op de Nederlandse tv heb ik ooit een programma gezien over een koala beertje dat een ”verloofde” uit het buitenland kreeg. Het was heel spannend...het wijfje was nog niet zo ver. Je zag de verzorgers iedere dag weer heel geboeid kijken of het al klikte. Er kwamen ook allerlei testen en berekeningen op computers aan te pas. En toen het eindelijk raak was, was iedereen blij! Ook in Bioparc is zoiets gebeurd, zoals met Bo en Kika.
Er zit toch wel veel meer vast aan het beroep van dierenarts in Bioparc dan ik gedacht had. Niet alleen zieke dieren gezond maken en gezond houden, maar ook onderzoek, veldwerk en planning. Dieet planning bij voorbeeld in samenwerking met de verzorgers. Dieren hebben net als mensen hun eigen voorkeur en afkeer van bepaalde gerechten. Eén van de gorilla’s lust geen bananen bijvoorbeeld.
Het is dus erg belangrijk om een goede relatie met de dieren te hebben, dan eten ze (soms letterlijk) uit je hand! De houding en benadering van de dieren is hierbij van groot belang.
Ze merken onder andere door je manier van lopen en stemgebruik of je bang bent of nerveus en met een positieve benadering en vooral geen straffen maar belonen bij gewenst gedrag kan men bij sommige dieren heel veel bereiken. Er was een tijger die soms niet uit zijn hok wilde komen om te eten. Dan wordt er gezocht naar de oorzaak, stress...ziekte?
Vooral chimpansees zijn stressgevoelig. In zulke gevallen is het goed als de verzorger een goede band met het dier heeft opgebouwd. Eén van hen kreeg het zelfs voor elkaar om een kameleon injecties te geven zonder hem eerst te verdoven. ”Maar hoe doe je dat dan bij gevaarlijke wilde dieren, dat verdoven?” vroeg ik. ”Afstand” was het antwoord. ‘We hebben verdovingspistolen waarmee je ze vanaf 5 tot 20 meter kunt injecteren.
In Afrika gebruiken ze soms helikopters om vanaf 50 meter afstand olifanten te verdoven. Het gevaarlijkste moment is wanneer je dichtbij moet komen om te opereren, bloed af te nemen of andere therapeutische handelingen te verrichten. Je weet nooit zeker of je genoeg verdovingsmiddel hebt toegediend, dat is afhankelijk van het gewicht van het dier en dat is niet altijd te meten’.
Opeens moest ik denken aan een neef die dierenverzorger was. Mijn zwager stuurde een enge foto waarop hij op de rug van een krokodil zat die hij moest injecteren. Dat beest draaide zijn kop om en beet! De neef heeft weken in het ziekenhuis gelegen met een verbrijzelde knie en twee zwaar gewonde handen!
Eén van de meest stressgevoelige situaties is de gang naar de kliniek (ook voor ons mensen best herkenbaar) met injecties, bloed onderzoek, et cetera. Jesus en zijn medewerkers hebben daar iets op gevonden: zij trekken heel opvallende kleurige kleding aan zodat de dieren leren dat als ze na de behandeling uit hun verdoving ontwaken de verzorgers weer in hun vertrouwde kleding zien en weten dat er niets aan de hand is. Ik snap het niet helemaal maar het schijnt te werken! Er gaat wel een hele training aan vooraf, vertelde Jesus. Als de verzorgers eenmaal een goede relatie met een dier hebben, kunnen ze veel bereiken en de angst voor de kliniek wegnemen. Bij oudere dieren lukt het niet meer maar vooral jonge dieren zijn best nieuwsgierig en leergierig, vooral apen en reptielen, die een hoog intelligentieniveau hebben. “Geef eens een voorbeeld” vroeg ik. Jesus antwoordde dat ze bij apen begonnen met ze te wennen aan het aanraken van de schouder, vervolgens met één vinger het injectiepunt aanraken, daarna met een lege injectienaald en uiteindelijk met de volle naald. Ze leren ze ook op bevelen te reageren zoals “rechtop zitten”, “mond open”, ”laat je borst zien” om ze te laten wennen aan de instrumenten zoals een stethoscoop om een hartslag te meten en aan de geluiden van de ultrasonische installatie.
Natuurlijk allemaal in kleine stapjes, nooit met afkeuren en wel met belonen met iets lekkers bijvoorbeeld. (Komt ons mensen ook bekend voor.) Dit alles vraagt wel heel veel geduld en liefde! Bij grote operaties wordt ook de hulp van specialisten ingeroepen bij noodgevallen. Zo werd een oude aap met een hartprobleem geopereerd door een cardioloog.
Nog een belangrijk onderdeel van Jesus’ baan is fondsenwerving. Bioparc is een privé onderneming en krijgt geen enkele subsidie. Ze moeten het hebben van de bezoekersaantallen en dat met 65 werknemers en enorme hoeveelheden voedsel. In deze coronatijd lijden ze grote verliezen. Wij hopen, zowel voor de dieren als voor al die enthousiaste en liefdevolle medewerkers, maar ook voor onszelf, dat ze het zullen redden. Ik zou zeggen, ga eens een keertje extra op bezoek bij dit mooie en interessante park.....je zult er vast geen spijt van krijgen!