Levenstestament in Spanje Deel 6: Nalatenschapsplanning II
22 April 2018
In deze column gaan we verder met de casus van Sjoerd en Wilma uit de vorige column die ging over de rol en mogelijkheden van een levenstestament bij nalatenschapsplanning.
De notaris heeft met Sjoerd en Wilma een paar uitgebreide gesprekken gevoerd om alle realistische en denkbare scenario’s te kunnen doorspreken. Aanvullende aandachtspunten daarbij waren onder andere: De verkoop van het bedrijf van Sjoerd, en het feit dat de daarbij vrijkomende liquide middelen grotendeels zullen worden belegd in beursaandelen, een grote hobby van Sjoerd. Het is van groot belang dat in alle situaties – met name in een dalende markt – snel kan worden ‘gehandeld’ met betrekking tot deze aandelen;
Het advies aan Sjoerd en Wilma om een ‘flexibel testament’ op te stellen, waarmee de langstlevende van hen de vrijheid heeft om bij de afwikkeling van de nalatenschap, met het oog op zowel de feitelijke als de fiscale situatie van dat moment, voor de meest gewenste/gunstige verdeling van de nalatenschap te kiezen;
Het feit dat bij het opmaken van de testamenten en levenstestamenten ook rekening moet worden gehouden met de situatie die ontstaat als zowel Sjoerd als Wilma niet meer in leven of niet meer wilsbekwaam zijn.
Uiteindelijk tekenen Sjoerd en Wilma ieder een keuzetestament en een levenstestament. Een aantal jaren later, op het moment dat dochter Tessa meerderjarig werd, zijn alle akten nog een keer aangepast.
Beleggingen
Na veel gelukkige jaren onder de Spaanse zon krijgt Sjoerd een vrij zware hersenbloeding, die hij wel overleeft, maar waardoor hij helaas niet meer wilsbekwaam is. Zijn grootste hobby, het beleggen in aandelen, kan hij daardoor niet meer uitoefenen. Gelukkig voorziet het levenstestament in deze situatie. Wilma kan deze taak als gevolmachtigde van Sjoerd en met de nodige ondersteuning van een beleggingsadviseur direct overnemen. Gelukkig is er geen snelle actie nodig; de markt is stabiel, ook voor wat betreft het wat risicovollere deel van Sjoerds portefeuille. Maar dit had natuurlijk anders kunnen zijn. Denk maar aan wat er tijdens de kredietcrisis is gebeurd. Zonder volmacht had Wilma in een dergelijk geval niet direct kunnen ingrijpen.
Onherroepelijke volmacht
Door de ontstane situatie verdiept Wilma zich weer in de akten die destijds bij de notaris zijn opgemaakt. Zij vraag zich af hoe het nu zal gaan als Sjoerd onverhoopt komt te overlijden. Ze herinnert zich dat de notaris had gezegd dat een volmacht eindigt bij overlijden van de volmachtgever. Zij weet ook nog dat zij in dat geval executeur wordt van Sjoerds nalatenschap, mits zij die taak uitdrukkelijk aanvaardt.
Vanaf dat moment kan zij het beheer over de aandelen voortzetten. Zij zal van de notaris een bewijs krijgen (een verklaring van executele) waarmee zij zich als zodanig kan legitimeren, maar het opmaken daarvan kost enige tijd. In die periode zou zij niets kunnen doen om een plotselinge ‘verdamping’ van Sjoerds aandelenkapitaal tegen te gaan. Zij besluit de vraag voor te leggen aan de notaris die de (levens)testamenten heeft opgesteld. De notaris weet haar gerust te stellen met de mededeling dat de volmacht voor wat betreft het beheer over het Nederlandse aandelenkapitaal ‘onherroepelijk’ is. Het onherroepelijk zijn van de volmacht houdt in dat de volmacht ook na het overlijden van Sjoerd van kracht zal blijven, in ieder geval totdat Wilma met een zogenaamde ‘verklaring van executele’ kan aantonen dat zij tevens executeur is.
Opvolgende volmacht
Toen gebeurde er iets wat niemand had verwacht. Niet Sjoerd, maar Wilma stierf enige tijd later, door een hartstilstand. Zij laat daardoor de wilsonbekwame echtgenoot Sjoerd en dochter Tessa achter als erfgenamen. Maar ook met deze situatie is rekening gehouden in zowel het testament van Wilma als in het levenstestament van Sjoerd. Toen Tessa meerderjarig werd is zij in de levenstestamenten van haar ouders tot ‘opvolgende gevolmachtigde’ benoemd. In de testamenten is Tessa benoemd tot plaatsvervangend executeur. Laatstbedoelde benoeming had meteen effect doordat haar vader, als gevolg van zijn wilsonbekwaamheid, het executeurschap zelf niet kon aanvaarden. Tessa kon dit ook niet namens hem doen, als gevolmachtigde. Het executeurschap wordt namelijk beschouwd als hoogstpersoonlijk van aard, en het is daarom wettelijk gezien niet mogelijk om de aanvaarding van het executeurschap en/of de uitvoering van het geheel aan executeursbevoegdheden aan een gevolmachtigde over te laten.
Opvolgend gevolmachtigde = plaatsvervangend executeur
De opvolgend gevolmachtigde in het levenstestament en de plaatsvervangend executeur in het testament dienen daarom bij voorkeur dezelfde persoon te zijn. De keuzemogelijkheden die Sjoerd heeft als langstlevende echtgenoot op grond van het flexibele testament van Wilma, kunnen nu door Tessa als gevolmachtigde worden gemaakt, en vervolgens door haar als executeur ten uitvoer worden gebracht. Uiteraard kon Tessa als opvolgend gevolmachtigde ook met onmiddellijke ingang het beheer van Sjoerds omvangrijke aandelenportefeuille van haar moeder overnemen.
Tot de volgende keer!