Levenstestament in Spanje
Deel 9: Het “tijdig advies en toezicht op de gevolmachtigde”
18 Juli 2018
In dit deel van de columnreeks over levenstestamenten schrijven we voor de laatste keer over de casus van Sjoerd en Wilma. Het gaat deze keer om de noodzaak van een tijdig en kwalitatief goed advies en over het toezicht op Tessa in haar rol van gevolmachtigde.
Tijdig en goed advies
In de vorige column is aan de orde gekomen dat Tessa, de dochter van Sjoerd, als gevolmachtigde van haar vader schenkingen uit het vermogen van haar vader aan zichzelf heeft gedaan. Op deze wijze heeft ze geprobeerd de door Sjoerd maandelijks te betalen eigen bijdrage voor zijn verblijf in het verpleeghuis zoveel mogelijk te verminderen.
Zolang Sjoerd nog resident was in Spanje konden deze schenkingen aan Tessa (afkomstig van Nederlandse banktegoeden) geheel vrij van schenkbelasting plaatsvinden. Nederland kon geen schenkbelasting heffen omdat Sjoerd al meer dan tien jaar geleden uit Nederland was vertrokken. Spanje kon geen schenkbelasting heffen omdat de schenkingen afkomstig waren uit in Nederland gelegen vermogen en de ontvanger van de schenking (dochter Tessa) niet in Spanje woonde.
Het was dus van het allergrootste belang dat deze schenkingen werden gedaan vóórdat Sjoerd werd geacht weer in Nederland (in het verpleeghuis) te wonen. Uit dit voorbeeld blijkt weer eens duidelijk hoe belangrijk het is dat mensen tijdig worden geadviseerd bij het overlijden van de eerste echtgenoot en de eventueel daaropvolgende terugkeer naar Nederland door de langstlevende echtgenoot, zodat de (grote) financiële voordelen die hiermee kunnen worden behaald daadwerkelijk worden benut.
Toezicht op de gevolmachtigde
De interne regels die in het levenstestament opgenomen zijn (de regels waar de gevolmachtigde zich aan moet houden), kunnen van groot belang zijn. Ook in deze casus bleken deze interne regels op een gegeven moment een grote rol te gaan spelen.
Dochter Tessa had al jaren een onderneming. Het ging echter steeds slechter met deze onderneming. Vader Sjoerd had haar op dit vlak altijd geadviseerd, maar Sjoerd was nu natuurlijk niet meer in staat om haar met raad en daad bij te staan. De schenkingen die Tessa aan zichzelf had gedaan uit het vermogen van vader Sjoerd waren inmiddels “op”, en Tessa zat in grote financiële problemen. Tessa kon de salarissen van haar werknemers niet meer betalen, en ging – in haar wanhoop – over tot het verder ‘afromen’ van haar vaders maandelijkse pensioenuitkeringen en zijn nog resterende vermogen, alles in de hoop haar onderneming te redden.
Bij de notaris van Sjoerd, die in het levenstestament tevens tot toezichthouder op Tessa als gevolmachtigde was benoemd, gingen de alarmbellen af bij het bekijken van de periodieke rekening en verantwoording die Tessa drie maanden later bij hem inleverde.
Tessa ging op twee punten de mist in bij het nakomen van haar verplichtingen uit hoofde van het levenstestament. Ten eerste had zij bij uitgaven van meer dan 10.000 euro per maand per direct rekening en verantwoording moeten afleggen bij de toezichthouder in plaats van pas drie maanden later op het daarvoor bestemde (reguliere) halfjaarlijkse moment waarop de rekening en verantwoording moest worden gedaan. Ten tweede had Tessa met deze overboekingen bereikt dat Sjoerd geen geld meer had om de maandelijkse bijdrage voor zijn verblijf in het verpleeghuis te voldoen, laat staan dat er nog geld was om andere zaken voor Sjoerd te betalen (kleding, een dagje uit, enzovoorts), dit terwijl in de interne regels van het levenstestament van Sjoerd was opgenomen dat er genoeg liquide vermogen moest overblijven om in Sjoerds verzorging te kunnen voorzien. De notaris heeft daarom vervolgens in zijn hoedanigheid van toezichthouder de volmacht van Tessa met onmiddellijke ingang ingetrokken.
Tessa had de overboekingen vanaf Sjoerd zijn bankrekening naar zichzelf als schenkingen omschreven, zodat deze bedragen naar haar privérekening waren overgemaakt. De notaris heeft Tessa gesommeerd de bedragen terug te storten op de rekening van haar vader. Een deel van de door Tessa afgeroomde bedragen waren nog aanwezig op haar privérekening en konden dus worden teruggeboekt. Voor het niet meer aanwezige deel werd Tessa aansprakelijk gesteld door de notaris.
Bewind
Het opnemen van de interne regels en een toezichthouder in een levenstestament om zo misbruik van de volmacht door de gevolmachtigde te voorkomen, zorgt er vaak voor dat de gevolmachtigde zich wel drie keer bedenkt voordat hij tegen de wil van volmachtgever ingaat. Dit is ook de voornaamste doelstelling van deze bepalingen. Maar met bovenstaande casus wordt duidelijk dat een 100% garantie niet bestaat, zelfs niet als je eigen kind de gevolmachtigde is.
Sjoerd heeft nu geen gevolmachtigde meer. Het beheer van het vermogen van Sjoerd (inclusief de incasso van zijn vordering op Tessa) werd overgelaten aan een – op verzoek van de toezichthouder – door de rechter benoemde bewindvoerder.