Met Oedeem op reis
20 Juli 2018
Of het nu een dikke knie na een operatie betreft of een dikke arm na het verwijderen van lymfeklieren in de oksel, als er ergens in het lichaam een vochtophoping is ontstaan, geeft dat klachten. Kenmerkend zijn een strak, gespannen gevoel dat zelfs pijnlijk kan zijn, stijfheid, een zwaar aanvoelend ledemaat, een sponzig gevoel van de huid, vermoeidheid en beperking van de functie van het getroffen lichaamsdeel. Warmte kan voor een toename van de klachten zorgen. Opgelet dus deze zomer bij de hoge temperaturen in Spanje.
De medische term voor vochtophoping in het lichaam is oedeem en ontstaat als de vochtaanvoer (via de slagaders) naar een gebied groter is dan de vochtafvoer (via de aders en de lymfevaten). Het kan zijn dat de aanvoer tijdelijk toegenomen is en de afvoer dit even niet verwerken kan, of juist dat de aanvoer normaal is maar de afvoer hapert. Ook de combinatie van beide is mogelijk.
Wat ik als behandelaar het meest zie, zijn twee soorten oedeem: oedeem als gevolg van een operatie, verstuiking, botbreuk of spierscheur, in medische termen aangeduid als ‘post-traumatisch oedeem’, en oedeem dat ontstaan is na het verwijderen van lymfeklieren, lymfe-oedeem.
Bij post-traumatisch oedeem betreft het een tijdelijk toegenomen aanvoer. Om de opgelopen schade zo snel mogelijk te herstellen stuurt het lichaam extra reparatie- en bouwstoffen naar de wond, wat gepaard gaat met een extra aanvoer van vocht. Daar de systemen om de boel weer op te ruimen verder intact zijn, zal het oedeem verdwijnen zodra de wond genezen is en de aanvoer zich genormaliseerd heeft.
Lymfeoedeem is het gevolg van een hapering van de afvoer. Er zijn delen van het afvoersysteem verwijderd, wat betekent dat ook bij een normale aanvoer, dus normale dagelijkse activiteiten, zich vocht kan ophopen. Vaak ziet men dat de zwelling over een groot oppervlak verspreid is, zoals de gehele arm of een compleet been. Is lymfe-oedeem eenmaal daar, dan is het helaas lastig weer weg te krijgen.
Oedeem, reizen en de Spaanse zomer
Grote temperatuurverschillen, drukverschillen zoals in de vliegtuigcabine, extra inspanning (grote koffers tillen) en langdurig in één houding zitten (lange autoreis) worden maar moeilijk verwerkt door een gezwollen lichaamsdeel. Vooral in de zomer zie ik regelmatig patiënten in de praktijk die met een toename van klachten kampen na hun vlucht of gewoon door de warmte. Ik raad eenieder met oedeem dan ook aan om bij het reizen extra voorzorgsmaatregelen te nemen, immers voorkomen is beter dan genezen.
Als u een steunkous heeft, draag deze dan tijdens de reis, ook als de kous in het normale dagelijkse leven overbodig geworden was. Neem tijdens, en de eerste dagen na de reis, het advies dat u gekregen heeft over hoogleggen weer in acht, ook als u dat thuis inmiddels niet meer deed. En doe de eerste dagen rustig aan wat krachtinspanningen betreft, ga niet direct een grote wandeling maken door de bergen of tennissen in de zon. Blijf echter wel bewegen, dat stimuleert de afvoer.
Na een paar dagen is de reactie van het lichaam op de reis en het andere klimaat wel bekend, en als er geen toename van klachten is, kunnen de extra maatregelen weer achterwege gelaten worden. Zonnebaden met oedeem is niet verstandig en mocht u gewend zijn om te tapen, houd er dan rekening mee dat in de warme Spaanse zomer de tape sneller huidirritaties oplevert en ook sneller loslaat.
Met oedeem in Spanje? Neem voorzorgsmaatregelen, zoek verkoeling, beweeg regelmatig maar wel rustig, en ontspan. Fijne zomer nog!