Natuurlijke wijn; een avontuur
19 Augustus 2020
De wereld staat voor een grote transitie. We zullen een weg dienen te vinden waarbij we in symbiose leven met onze planeet in plaats van haar langzaam maar zeker door overconsumptie te vernietigen.
Ook de wijnwereld is op zoek naar een meer duurzame productie, weg van chemische bestrijdingsmiddelen in de wijngaard en een veelvoud aan chemische en andere kunstgrepen in de bodega om wijn te ´verbeteren´.
Want wie denkt dat de wijn uit de supermarkt een natuurproduct is heeft het goed mis. Die komt uit enorme wijnfabrieken die op hun beurt de beste klanten zijn van chemische fabrieken die een veelheid aan producten maken voor de wijnindustrie. Koplopers in de zoektocht naar de nieuwe wijnwereld zijn de makers en drinkers van natuur of natuurlijke wijnen. Een avontuur dat ook in de provincie Malaga volop is begonnen.
Natuurwijnen, traditioneel of avontuurlijk
Natuurwijn is een begrip dat eigenlijk nog in de kinderschoenen staat. Er is veel discussie tussen wijnmakers over welke wijnen het precies gaat. Wat mag nu wel en wat mag nu niet bij het wijnmaken?
Een echt betrouwbaar keurmerk bestaat nog niet. De consument dient zich vooral zelf te verdiepen in de bodega en haar filosofie. Over het centrale uitgangspunt is men het vaak wel eens; het maken van natuurlijke wijn wordt op een wijze gedaan waarbij op geen enkele manier, of zo min mogelijk, in wordt gegrepen in het natuurlijke proces , zowel bij het telen van druiven op de wijngaard als het uiteindelijke wijnmaken in de bodega.
Er is dus een groot grijs gebied bijvoorbeeld van ecologische wijnen in de supermarkt die weliswaar gemaakt zijn van ecologisch geteelde druiven maar waarbij in de bodega nog van allerlei ´onnatuurlijke´trucs zijn toegepast. Hetgeen bij massaproductie op dit moment eigenlijk nog onvermijdbaar is. Dit zijn vanzelfsprekend geen natuurwijnen.
Voor natuurlijke wijnen zijn de druiven ecologisch of biodynamisch geteeld (in dit laatste wordt bij zaaien, oogsten etc ook rekening gehouden met de stand van de maan en andere natuurlijke fenomenen die van invloed zijn op de kwaliteit van de druif). Het gebruik van pesticiden is uit den boze. Planten en bomen in de nabijheid van de wijngaard zorgen voor natuurlijke vijanden van druifetende liefhebbers. Ook over het gebruik van de bodem op een duurzame wijze om haar niet uit putten wordt goed nagedacht.
In de bodega is het de kunst om zo weinig mogelijk in te grijpen in het proces, zoals filteren en klaren van de wijn. Er worden alleen natuurlijke gisten gebruikt die al op de druif aanwezig zijn voor de vergisting. Er mag geen of heel weinig sulfiet voor de bewaarbaarheid en de stabiliteit van de wijn worden toegevoegd. Er wordt gezocht naar de maximale expressie van de natuurlijke smaak van de druif in zijn meeste ongepolijste verschijning.
Natuurlijke wijnen hebben in het verleden een valse start gehad. De drang om op een zo natuurlijke wijze wijnen te maken was dikwijls belangrijker dan de smaak van de wijn, met veelal rampzalige wijnen tot gevolg. Ook de kennis om de natuurlijke processen onder controle te krijgen zonder de klassieke wijnmakerstechnieken en de wijn niet het slachtoffer te laten worden van schimmels, bacteriën en oxidatie, ontbrak veelal. Nog steeds hebben ze last van dit imago, ondanks dat de kwaliteit de laatste jaren spectaculair is verbeterd.
Grofweg zijn er twee soorten wijnmakers van natuurlijke wijnen te onderscheiden. Zij die op zoveel mogelijke natuurlijke wijze wijnen maken die wat betreft stijl en smaak in hoofdlijnen zijn zoals traditionele wijnen. Daarnaast zijn er wijnmakers die in smaak en stijl een ware revolutie voor ogen staat en de wijnwereld een geheel nieuwe avontuurlijke tak geven.
Pioniers in de provincie Málaga
Frederico Schatz, geboren en getogen in Zuid-Tirol kwam na een lange omzwerving die hem bracht in Frankrijk, Portugal, Italië en Australië al in 1982 aan in Ronda. Hij kocht er drie hectaren wijngaard aan de voet van de Sierra Sanguijuela,vlakbij de Romeinse nederzetting Acinipo waar vele eeuwen geleden al natuurwijnen werden gemaakt.
De vader van een van zijn beste vrienden destijds en Rudolf Steiner zijn samen de grondleggers van de biodynamische filosofie om landbouw te bedrijven. Deze werkwijze is hem dus met de paplepel ingegoten en zal hem zijn hele leven inspireren om op bijzondere wijze wijnen te maken.
Bodega Frederico Schatz is de eerste ecologische bodega van Málaga en producent van een reeks uitmuntende gastronomische wijnen die op volledig natuurlijke wijze worden geproduceerd.
De wijnpers is de enige ´machinatie´ die zijn wijnen ondergaan. Frederico is een gepassioneerd wijnmaker die urenlang kan vertellen over hoe in zijn visie natuurlijke wijnen worden gemaakt. Een bezoek aan zijn bodega is dan ook zeker de moeite waard.
Zijn landgenoot Martin Kieninger startte in 2000 vanuit een vergelijkbare filosofie Bodega Kieniger die ook een reeks uiterst originele en kwalitatief hoogwaardige wijnen produceert.
Beiden bodega´s maken wijnen in de traditionele stijl die op veel wijnkaarten in restaurants en wijnwinkels in de provincie te vinden zijn.
Voor wijnen in de avontuurlijke stijl is het nog echt zoeken. Wijnbar Anyway in Málaga (tegenover de Plaza de Toros) is een uitstekend adres voor een verkenningstocht. David Camino, de enthousiaste eigenaar is een warm pleitbezorger van natuurlijke wijnen en organiseert regelmatig proeverijen. Je kunt er ook halve glaasjes bestellen zodat je meer verschillende wijnen kunt proeven. David is bovendien een meestersnijder van ´Jamon Iberico´ (Iberische ham).
The Málaga Wine Guide proefde enkele natuurlijke wijnen van David´s uiterst originele en uitdagende wijnkaart (met ook volop klassiek gemaakte wijnen uit de provincie).
Tragolargo, Moscatel Malvasia 2018. Witte, droge wijn uit Alicante van bodega Casa Balaguer Vinessens (60% moscatel, 40% malvasia) . In niets lijkt deze wijn op de typische herkenbare aromatische kenmerken van moscatel. Diverse elegante fruittonen stuiven uit het glas. Vooral sinaasappel en meloen. In de mond zeer herkenbaar sinaasappelschil. Het bittere daarvan contrasteert mooi met een vleugje honing. Voldoende zuren voor de balans. De wijn is allerminst ´afrutado´, zoals de meeste droge moscatel, maar frisdroog. Vloeibaar puur fruit.
Bodega Lovamor, Albillo 2012. Witte wijn uit Castilla-León van deze eeuwenoude druivensoort. Voorbij de lastige neus (deed denken aan poederkaas uit grootmoeders keuken) ontvouwt zich een spannende wijn, die in niets doet denken aan wat we eerder dronken. Mooi wit fruit, appel domineert.
La Casa del Perro in het hartje centrum van Málaga is een wijnbar en een winkel geheel gespecialiseerd in natuurlijke wijnen, avontuurlijke stijl.
Natuurlijke wijnen zijn hard op weg om zich een blijvende plaats op de kaart te veroveren en zullen de komende jaren alleen maar beter worden. Voor ons en ook voor een betere wereld. De hoogste tijd dus om van ze te genieten.