Testament in Spanje
Deel 1: Onterven van kinderen
18 Augustus 2018
Voordat ouders overgaan tot het onterven van een kind is er meestal heel wat voorgevallen. Voor ouders is dit vaak een moeilijke en pijnlijke beslissing. En toch komt het steeds vaker voor. In deze column en de volgende gaan we het hebben over de mogelijkheden die een ouder heeft om een kind te onterven.
Het normale onterven
In je testament bepaal je wie je erfgenamen zijn en wat zij krijgen. Je kunt een kind onterven, wat inhoudt dat het kind wordt uitgesloten als erfgenaam. Wij noemen dit het ‘normale onterven’. Dit kind kan dan toch nog zijn of haar ‘legitieme deel’ opeisen. Als het kind dat tijdig en op de juiste wijze doet, heeft het kind alsnog recht op een geldbedrag uit de nalatenschap van de overleden ouder.
Degenen die wel tot erfgenamen zijn benoemd moeten dit bedrag betalen. Het geldbedrag is gelijk aan de helft van wat het kind zou krijgen als er helemaal geen testament zou zijn gemaakt. Als er nog een langstlevende echtgenoot in leven is kan het onterfde kind dit bedrag meestal pas opeisen als deze langstlevende echtgenoot ook is overleden.
Het optimaal onterven begint over het algemeen met normaal onterven. Je kunt met ‘normaal onterven’ het kind dan wel niet voor 100% buiten spel zetten, maar toch heeft het zin om dit te doen. Het kind krijgt zijn legitieme portie namelijk alleen als het op tijd actie onderneemt. Het kind dat onterfd is moet zelf binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder in actie komen om de legitieme portie op te eisen. Na vijf jaar is dit recht verjaard en is de onterving definitief.
Dat het onterfde kind slechts een geldbedrag krijgt en geen recht heeft op de goederen van de nalatenschap en dus ook niet mee mag beslissen bij de verdeling van de spullen en bezittingen, maakt de afwikkeling veel gemakkelijker voor de kinderen of personen die wél tot erfgenamen zijn benoemd.
Het optimale onterven
Er zijn echter ook nog methodes te bedenken waarmee het bedrag waarop het onterfde kind aanspraak kan maken kan worden verlaagd, ook al zijn niet alle methodes in alle situaties toepasbaar. In dit artikel en het volgende gaan we in hoofdlijnen in op deze methodes.
De testamentaire methodes
Het legateren van specifieke vermogensbestanddelen aan het te onterven kind
Als het onterfde kind krachtens het testament bepaalde goederen uit de nalatenschap toegewezen krijgt, wordt hij hiermee geacht een deel van zijn legitieme te hebben ontvangen, zelfs als hij deze goederen weigert. Dit houdt in dat je bijvoorbeeld antiek, meubels of andere goederen waar de andere kinderen geen belangstelling voor hebben, uitdrukkelijk nalaat aan het onterfde kind. Hierdoor wordt de rest van het vermogen eigendom van de wel tot erfgenamen benoemde kinderen.
Kleinkinderen laten erven, of niet
De wettelijke regel is dat de kinderen van het onterfde kind in zijn plaats treden als erfgenaam. Als je ook deze kleinkinderen niet als erfgenamen wilt, moet je ook hen uitdrukkelijk onterven.
Wil je die kleinkinderen juist wel laten erven in plaats van het onterfde kind, dan is het beter om dit expliciet en specifiek in het testament op te nemen, en hen een geldbedrag of goederen (via een legaat) toe te kennen, en daarbij aan te geven dat dit legaat vervalt als het kind (hun ouder) toch een beroep doet op zijn legitieme portie. Daarmee bezorg je het onterfde kind met een duivels dilemma.
Als het onterfde kind zich alsnog beroept op de legitieme portie, dan krijgen zijn of haar eigen kinderen helemaal niets.
Testamentaire methodes bij samengestelde gezinnen
Als een kind uit een eerste huwelijk van een ‘tweede echtgenoot’ optimaal moet worden onterfd, moet die echtgenoot allereerst zo min mogelijk erven uit de nalatenschap van de andere echtgenoot als deze andere echtgenoot als eerste overlijdt. Als het vermogen van deze langstlevende echtgenoot zou groeien door die erfenis, groeit de legitieme portie van zijn/haar eigen kind immers mee, hetgeen moet worden voorkomen als dit kind optimaal moet worden onterfd.
Met een slim langstlevende testament kan dat, en wel zónder dat de langstlevende echtgenoot hiervan enige last ondervindt. Sterker nog: het kan zelfs zo worden geregeld dat het vermogen van de langstlevende echtgenoot, zonder dat hij/zij het merkt, op papier zal afnemen gedurende zijn/haar resterende levensjaren, zodat er steeds minder overblijft voor de legitieme portie van zijn/haar onterfde kind. Dat is pas optimaal!