Operatie uitstellen bij heupslijtage
23 April 2018
Vrijwel iedereen kent wel iemand die te maken heeft met slijtage van het heupgewricht of heeft er zelf ervaring mee. In de meeste gevallen leidt voortschrijdende slijtage uiteindelijk tot het plaatsen van een ¨nieuwe heup¨, maar om medische of persoonlijke redenen is het soms gewenst om opereren zo lang mogelijk uit te stellen, wat nog wel eens wil uitdraaien op een periode van pijn en ongemakken voorafgaande aan de operatie. In deze column wat tips om deze “uitstelfase” beter door te komen.
Het algemene advies dat meegegeven wordt om het plaatsen van een heupprothese uit te stellen is: “vooral blijven bewegen!” En dat is niet voor niets, want onderzoek toont aan dat bewegen helpt om het slijtageproces te vertragen en de levenskwaliteit voorafgaande aan de operatie acceptabel te houden. Voldoende redenen dus om dit beweegadvies ter harte te nemen. Maar dat de positieve resultaten bevonden zijn bij patiënten waarbij er voor activiteiten gekozen werd met geen of nauwelijks lichaamsgewicht op het heupgewricht, wordt helaas vaak vergeten erbij te vermelden, waardoor lang niet altijd voor een goede manier gekozen wordt om met de heupslijtage om te gaan.
Onbelast bewegen werkt voor een gewricht als olie voor een motor: het smeert de onderdelen waardoor deze gemakkelijker ten opzichte van elkaar draaien en minder wrijving ondervinden. Door onbelast te bewegen blijven zowel gewricht als spieren soepeler, met als resultaat dat men de rest van de dag beduidend makkelijker doorkomt. En het goede nieuws is dat dat ook geldt als die dag verder ingevuld wordt met belaste activiteiten als golfen, tennissen of reizen, wat toch de favoriete hobby´s zijn van de gemiddelde Kostalezer.
Wil men zo lang mogelijk lichamelijk actief blijven terwijl er wel sprake is van slijtage van het heupgewricht, dan hebben onbelaste activiteiten als fietsen en zwemmen de voorkeur omdat ze bijdragen aan het versterken van de spieren die de heup ondersteunen om het lichaamsgewicht op te vangen.
Nu is regelmatig zwemmen voor iemand die hier in Spanje verblijft in de zomer nog wel op te brengen, maar in de wintermaanden of in Nederland haken de meesten al snel af. Fietsen is in Spanje door de vele steile hellingen en de chaotische verkeerssituatie voor de meesten niet weggelegd, terwijl in Nederland de weersomstandigheden nogal eens een excuus zijn om binnen te blijven, en zo komt er van regelmatig onbelast bewegen vaak weinig terecht. Een hometrainer biedt een uitstekende uitkomst en is min of meer een verplichte aanschaf voor iemand die de gevolgen van heupslijtage wil beperken, maar ik zie die apparaten nogal eens ongebruikt in een hoekje staan te verroesten. Te eentonig, te saai.
Echter, wil men actief blijven terwijl er wel sprake is van een heupslijtage, dan helpen excuses en negatieve gedachten eenvoudigweg niet. Blijf dus positief en bedenk tijdens de beweegmomenten die u saai vindt dat het voor een goed doel is, namelijk om uw favoriete hobby zo lang mogelijk met plezier te kunnen blijven uitoefenen.
Om gedurende langere tijd regelmatig oefenen vol te houden is het verstandig om de oefening zo aangenaam mogelijk te maken. Zo kan de hometrainer bijvoorbeeld prima voor een televisie gezet worden om de tijd te doden en ik ken ook wel mensen die spelletjes spelen op hun tablet terwijl hun benen de ronde doen. Immers, om het gewricht te ¨smeren” is het niet nodig dat er inspanning geleverd wordt op de hometrainer, de ronddraaiende beweging is voldoende, en dit geeft ruimte om afleiding te zoeken terwijl u oefent. Ook in het water geldt dat er geen marathons gezwommen hoeven te worden om het doel te bereiken. Lopen door het zwembad of beenoefeningen doen onder water zijn prima alternatieven.
Mocht zwemmen of fietsen echt niet voor u weggelegd zijn, kies dan voor een dagelijkse wandeling van een half uur, in eigen tempo en over een vlakke ondergrond. Liefst in combinatie met oefeningen die de fysiotherapeut voorschrijft ter ontlasting van het gewricht. Een behandeling fysiotherapie kan ook helpen om het gewricht losser te maken waardoor de pijn vermindert of om het dagelijkse oefenprogramma weer op de kaart te zetten als dit in de loop der tijd in het slop is geraakt.
Regelmatig onbelast bewegen vergroot de kans dat u een heupvervangende operatie ook daadwerkelijk uitstelt maar heeft een misschien nog belangrijker voordeel: het helpt om de jaren voorafgaande aan de operatie een stuk prettiger door te brengen op de golf- of tennisbaan of op reis. En dat lijkt me toch de moeite waard!