Waar komt de naam Europa vandaan?
12 Augustus 2018
Iedereen kent de naam en weet waar en wat “Europa” is, maar heb je er ooit over nagedacht waar de naam vandaan komt? Ik stond er nooit bij stil, maar het blijkt een eeuwenoude naam te zijn.
Europa is het op één na de kleinste continent ter wereld, slechts een fractie groter dan het continent Australië.
Het gebied heeft een oppervlakte van 10.400.000 km². Geografisch gezien is het een noordwestelijk schiereiland van een grotere landmassa en het grenst aan de oostelijke zijde met Azië, in het noorden aan de Noordelijke IJszee, in het westen aan de Atlantische Oceaan en in het zuiden aan de Middellandse Zee, de Zwarte Zee, de Kuma-Manych Depressie en de Kaspische Zee.
Anderen zien Europa als een subcontinent omdat het niet omringd wordt door zeeën maar eerder door een culturele dan een geografische eenheid. Het idee van Europa is een lange conceptuele constructie. Het bestond lang voordat geografen begonnen te argumenteren of er zes continenten waren of zeven.
De oude Grieken hadden de wereld verdeeld in drie grote eenheden: Europa, Azië en Libië (met Libië werd bedoeld het noordelijke deel van Afrika). Deze verdelingen werden gebruikt toen Ptolemaeus in de 2e eeuw na Christus zijn kaart van de wereld opsloeg in de gids voor geografie (Geōgraphikē hyphēgēsis). Dus het begrip Europa is heel oud, maar waar komt de naam vandaan?
Theorieën variëren. Taalkundig gezien denken sommige geleerden dat de naam beschrijvend was. In de oude Griekse taal betekent ‘eurys’ breed en ‘ops’ oog of gezicht, wat een geschikte beschrijving was voor de breedte van de kustlijn, gezien vanaf de Middellandse Zee vanuit het perspectief van de scheepvaart van de maritieme Grieken. Men denkt dat avontuurlijke reizigers die dichter bij de noordelijke gebieden kwamen, “Europe” als uitdrukking gebruikten voor het vasteland. Zij hadden het bestaan van stroomgebieden en bergachtige systemen met klimaten die anders waren, machtiger ervaren dan de Grieken.
Andere geleerden zeggen dat “Europa” uit de Semitische Akkadische taal komt die in het oude Mesopotamië werd gesproken. Het Akkadische woord ‘erebu’ betekent zonsondergang, doordat de westelijk ondergaande zon neerkwam op Europa. Het Akkadische woord ‘asu’ betekent zonsopgang, en hier zou de naam ‘Azië’ vandaan komen. Want vanuit het Mesopotamische grondperspectief zou de oostelijke opkomende zon vanuit Azië rijzen.
Weer een andere theorie bepaalde dat de naamgever uit de Griekse mythologie kwam, vooral in de verschillende versies van verhalen over de godin Europa.
Eén van de oudste versies van Europa gaat over een zeemeermin. Zij was één van de drieduizend dochters van Titans Oceanus en Tethys.
Andere versies verbinden Europa met Demeter, de godin van de aarde en de landbouw.
En dan de welbekende versie waar Zeus de prachtige prinses Europa zag, dochter van de Fenicische koning Agenor. Zij baadde aan de kust en werd verliefd. Hij transformeerde zichzelf in een stier en ontvoer haar naar het eiland Kreta. Daar kregen Zeus en Europa drie kinderen: Minos, Rhadamanthys en Sarpedon.
Niemand weet met zekerheid de oorsprong van de naam “Europa”, maar het is definitief blijven hangen.