Wat heeft de Canadese zanger Leonard Cohen met Federico García Lorca - een poëet uit Granada - te maken?

In het februari-nummer verwees Hein Hendriks in zijn column - de Chinitas, een bijzonder straatje in Malaga - naar Spanjes meest geprezen poëet en toneelschrijver, Federico García Lorca.

Wie was die man eigenlijk en wat maakte hem dan zo bijzonder?

Federico werd geboren in Granada. Zijn vader was landbouwer en zijn moeder, van wie hij de liefde voor muziek en literatuur meekreeg, was leerkracht.
Nadat hij de studies rechten en filosofie afgerond had aan de universiteit van Granada trok hij, in 1919, op 21-jarige leeftijd naar Madrid. Daar raakte hij onder meer bevriend met de omstreden regisseur Buñuel en de surrealistische schilder Salvador Dalí. García Lorca beschouwde Salvador Dalí als een zielsverwant en zou ook verliefd op hem geweest zijn. Of die liefde ooit beantwoord werd, is onduidelijk.
Na zijn periode in de hoofdstad verhuisde hij voor enige tijd naar New York, waar hij eveneens veel succes oogstte. De liefde voor zijn thuisland zou hem uiteindelijk opnieuw naar Spanje leiden. Met zijn lied “Romancero gitano”, een ode aan de Roma, raakte hij voor het eerst bekend bij het grote publiek. Zijn teksten waren doorspekt met passie, kracht en tragedie en wekten dezelfde emoties op als de al even passionele flamenco. Tot op de dag van vandaag zijn er veel van zijn teksten terug te vinden in dit muziekgenre.

Ondanks Lorca´s liefde voor Andalusië en het folkloristische Spanje van Franco was hij ook liberaal, wat destijds niet in goede aarde viel bij generaal Franco en zijn aanhangers. Met zijn progressieve toneelstukken probeerde hij tegen de schenen te schoppen van het conservatieve beleid. Zijn seksuele geaardheid wekte bovendien nog meer verachting op bij Franco´s rechtse kamp van katholieke nationalisten.

Na een kort, maar intens leven stierf Federico García Lorca op 38-jarige leeftijd. Hij werd op 19 augustus 1936 gefusilleerd op een verlaten weg in de buurt van Granada. Zijn lichaam zou samen met dat van andere republikeinse sympathisanten in een massagraf terechtgekomen zijn op de Camino Alfacar, nabij een oude olijfboom.
Na een bodemonderzoek, in 2009, bleek echter dat hier nooit een graf was geweest. Het nieuws was een mokerslag voor de families van de meer dan 1800 mannen en vrouwen, die hier in de heuvels van Granada vermoord werden. Sinds gebleken is dat heel wat historische informatie vervalst werd, is de moord op Lorca gehuld in een waas van mysterie.

Lorca´s verboden teksten werden na Franco´s dood opnieuw opgediept en meer dan ooit beschouwd als daad van verzet tegen het harde regime van de dictator.
Federico García Lorca werd het bekendste slachtoffer van het regime van Franco, maar daarnaast is zijn passie altijd blijven voortleven in de Spaanse muziek en literatuur.
Op 19 augustus 1936 werd een poëet vermoord en een mythe geboren.

Vele jaren na Lorca´s dood viel de wereldberoemde Leonard Cohen als bij toeval op een gedichtenbundel van Lorca in een antiquariaat in zijn thuisland Canada. Hij raakte in de ban van de passie en de vurigheid in Lorca’s poëzie. Eén van Cohens meest bekende nummers “Take this waltz”, is een vertaling van Lorca´s gedicht “Pequeño vals vienés”. Zijn fascinatie voor García Lorca ging zo ver dat hij zijn dochter de naam Lorca Cohen gaf.

Meer weten over Lorca of zijn geboortehuis bezoeken: http://www.patronatogarcialorca.org/indice.php

Ilse Vanaken