Wordt het internet steeds kleiner?

Als we de statistieken mogen geloven, is het internet in de laatste jaren flink gegroeid. Met 30 biljoen geïndexeerde pagina’s in Google in 2013 naar 130 biljoen pagina’s in 2016. Daarnaast is het aantal internetgebruikers ook flink gestegen, van 3,6 miljard in 2016 naar 4,1 miljard in 2017. En uiteraard mogen we de totale grootte van het internet ook niet vergeten, hier zijn we inmiddels bij het zettabyte-tijdperk aangekomen (1 zettabyte is ongeveer 1 miljard terabytes).

Dit zijn zeer indrukwekkende statistieken, maar betekent dit dat voor u het internet steeds groter wordt? In theorie: ja. In de praktijk: niet echt.

Naast statistieken dienen we ook te kijken naar trends en hoe men van het internet gebruik maakt. Vandaag de dag worden er in vergelijking met tien jaar geleden nog maar weinig websites bezocht. Tien jaar geleden stond YouTube nog in de startschoenen en Facebook had ongeveer 100 miljoen gebruikers in vergelijking tot de 2,3 miljard van vandaag. Vroeger – een woord dat men al snel kan gebruiken wanneer men over het internet praat – haalden mensen hun informatie van meerdere websites en forums. Hier bestonden er gezien de vraag natuurlijk heel veel van. Dingen op YouTube zoeken en video’s kijken werd nog weinig gedaan. Natuurlijk was het wel mogelijk video’s te kijken, maar dat ging wat moeilijker dan vandaag en moest men al snel meerdere websites bezoeken om te vinden wat men zocht. Of in plaats van video’s kijken kon men lekker ouderwets lezen.

Gesocialiseerd werd er ook, en dat vooral op forums, of via Messenger. Hierdoor ontstonden groepen van mensen met dezelfde interesses. En zo maakte men ook vrienden. Men deelde kennis en ervaringen, hielp elkaar en men discussieerde over dingen. En zo leerde men elkaar kennen, misschien niet in het echt, maar wel virtueel. Deze forums waren ook veel vrijer dan de sociale media van vandaag. Uiteraard waren er forum-moderators die af en toe berichten moesten verwijderen (in het geval van ruzies en scheldpartijen onder gebruikers), maar in het algemeen was er een groot respect voor vrije meningsuiting.

Vandaag de dag wordt er door de meeste mensen via Facebook gesocialiseerd, en wordt er in vergelijking nog maar weinig gebruik gemaakt van forums. Het is trouwens wel de vraag of men eigenlijk op Facebook socialiseert. Als men namelijk alleen maar Facebook berichten ‘leuk vindt’ en af en toe een reactie plaatst, kunnen we dit dan socialiseren noemen?

De manier waarom we informatie via Facebook krijgen, is ook niet te vergelijken met een forum. Bij een forum kijken we naar alle berichten, of beter gezegd bladeren we door alle titels heen en klikken we op de titel die we interessant vinden. Bij Facebook kijken we naar een lijst van berichten die Facebook u laat zien door het gebruik van verschillende algoritmes. Om het zacht uit te drukken krijgen we vandaag de dag meer informatie voorgeschoteld. Anders gezegd: ‘Wij van Facebook vinden dat u deze informatie moet zien’.

Hier zit natuurlijk een logica achter die in theorie prima is. Facebook verzamelt informatie over u, en met deze informatie wordt er gekeken waar u interesses liggen.

Om een heel simpel voorbeeld te geven: als u kattenvideo’s die u op Facebook tegenkomt leuk vindt, krijgt u nog meer kattenvideo’s. Hier zitten vrij gecompliceerde algoritmen achter, die nog veel verder gaan, maar ik ga hier niet teveel op in. Met dezelfde algoritmes kan en wordt nog veel meer gedaan. En ze kunnen natuurlijk ook misbruikt worden. Kan het bijvoorbeeld zijn dat sommige niet zo politiek-correcte berichten minder weergegeven worden? Of is het mogelijk dat niet zo politiek-correcte berichten simpelweg verwijderd worden?

Nog iets om bij stil te staan, is dat de forums van vroeger in het algemeen door allerlei verschillende mensen, zoals ‘gewone’ particulieren, gestart en beheerd werden. En dit waren meestal geen grote bedrijven, zoals Facebook.

Zoekmachines

Zoekmachines zoals Google zijn vandaag de dag ook niet meer wat ze geweest zijn. De meeste zoekresultaten van vandaag zijn gepersonaliseerd. Vroeger kreeg men simpelweg de meest relevante resultaten te zien gebaseerd op wat u intypte. Tegenwoordig wordt er ook gekeken naar waar u zich bevindt, uw vorige zoekopdrachten, enzovoort. Dat gebeurt of u nu in uw Google-account bent ingelogd of niet, en zelfs als u in ‘privé-modus’ aan het zoeken bent.

Dit heeft natuurlijk ook zijn voordelen. We hebben allemaal onze favoriete websites waar we vaak op kijken. Als deze websites wat vaker voorkomen in onze zoekresultaten, kunnen we dit al snel handig noemen. Maar dit soort aangepaste zoekresultaten komen ook op grotere schaal voor. Iemand die in Nederland iets op Google zoekt, krijgt niet dezelfde resultaten als iemand in Spanje. Met het gebruik van een VPN en privacyfunctie krijgen we al snel heel andere zoekresultaten. Bij het gebruik van een Spaans IP-adres krijgen we al snel websites zoals elpais.es, elmundo.es en elespanol.com tussen onze zoekresultaten. Bij het gebruik van een Nederlands IP-adres krijgen we deze websites niet. Hier zit natuurlijk ook logica achter, aangezien er in Spanje Spaans wordt gesproken en in Nederland Nederlands.

Kortom: onze zoekresultaten worden gepersonaliseerd. Op zich is dat vrij handig. Al met al zijn de verschillen niet al te groot. Het grootste deel van de resultaten is bij de meeste mensen hetzelfde. Er zijn natuurlijk ook zoekmachines die dit niet doen. En wat ook opvallend is, is dat men bij deze zoekmachines vaker niet-politiek-correcte websites tegenkomt. Zijn er hier nog meer filters die toegepast worden waar wij niets van weten?

Internetcensuur

Dat er internetcensuur wordt toegepast, is geen geheim. Er is binnen Europa geen enkel land dat geen censuur toepast. In de eerste plaats moeten we hier denken aan dingen die verboden zijn, zoals illegale download-websites, drugshandel, wapenhandel en kinderporno. Dat dit soort websites niet in zoekmachines voorkomen en zelfs door internetaanbieders direct geblokkeerd worden, daar heb ik alle begrip voor.

Veel illegale download-websites zoals thepiratbay worden door Google uit de zoekresultaten gefilterd. En deze site wordt in Engeland zelfs geblokkeerd door de meeste internetaanbieders. Dit betekent dus, zelfs als u de website via een andere zoekmachine vindt die deze website niet filtert, zoals duckduckgo.com, dat u dan de website nog niet kunt bezoeken. Ik denk dat dit ook geldt voor Nederland, maar dit heb ik niet kunnen bevestigen.
Ik denk dat het tot zover duidelijk is, en dat tot dit punt internetcensuur vrij redelijk en normaal is. Maar hier blijft het niet bij. Er wordt veel meer gecensureerd dan u zich kunt voorstellen. We zien het echter niet want het wordt gecensureerd! Er is al lang een strijd tussen Google en de EU, die wil dat Google meer censuur toepast. En daarnaast zijn er nog genoeg andere instanties of overheden die censuur willen.

Hoewel Google de strijd aangaat tegen censuur wat hun zoekmachine betreft, kunnen we dit niet zo makkelijk zeggen van andere platforms zoals Facebook en YouTube. Hier zijn groepen actief die er werk van maken bepaalde inhouden te verwijderen door massaal inhoud te rapporteren en claims op auteursrechten te maken.

Gebruiksvoorwaarden

Alle grote websites hebben gebruiksvoorwaarden die voorschrijven waar u zich aan heeft te houden. Deze gebruiksvoorwaarden zeggen ook wat voor inhoud niet geplaatst mag worden. Het probleem bij veel gebruiksvoorwaarden is echter de interpretatie hiervan. Dingen zoals haatdragende taal worden vaak niet duidelijk genoeg gedefinieerd. Zo is het dus mogelijk dat moderators op basis van hun eigen interpretaties inhoud verwijderen, wat natuurlijk ook kan leiden tot een vorm van censuur.

Internet zonder censuur

Er bestaat een internet zonder censuur, ook wel het ‘deep web’ genoemd. Het ‘deep web’ is op anonimiteit gebaseerd, en dat gaat zó ver dat men niet eens kan achterhalen wie de eigenaar van een website is of waar de server zich bevindt. Dit heeft als gevolg dat het toepassen van censuur onmogelijk wordt gemaakt. Maar dit heeft natuurlijk óók tot gevolg dan men op het ‘deep web’ alles kan vinden wat verboden is, en dat zelfs alleen al het bezoeken van sommige websites reeds strafbaar is. En aangezien de meeste gebruikers van het ‘deep web’ ook anoniem zijn, kan het ook nogal gevaarlijk zijn.

Conclusie

Al met al groeit het internet nog steeds, maar door ons gebruik kunnen we zeggen dat het internet steeds kleiner wordt. We zien allemaal dezelfde berichten op Facebook, kijken dezelfde video’s op YouTube, en kijken niet verder dan de eerste pagina zoekresultaten op Google. Dit heeft natuurlijk tot gevolg dat veel forums en websites die we vergeten zijn op uitsterven staan. De makkelijkste manier om ‘censuur’ te omzeilen, is een paar pagina’s verder te kijken.

Ron Kuijsters Tokos